Cách xe điện Trung Quốc né thuế ở Mỹ

Mỹ áp thuế hơn 100% lên xe điện Trung Quốc từ tháng 5 trong nỗ lực ngăn dòng xe giá rẻ từ quốc gia Đông Á, nhưng một số chuyên gia cho rằng những lợi thế thương mại ở Mexico có thể khiến Mỹ phải hành động mạnh tay hơn nữa.

Sau quyết định của chính quyền Biden, hãng xe BYD thông báo sẽ chọn địa điểm cho một nhà máy lắp ráp mới ở Mexico. Cùng lúc, BYD hé lộ một chiếc bán tải hybrid sẽ xuất xưởng ở nhà máy này và bán trên toàn cầu.

Động thái của BYD cho thấy vị thế quan trọng của Mexico trong sự dịch chuyển xe điện trên toàn cầu vì những thỏa thuận thương mại mà quốc gia này tham gia, như Hiệp định thương mại Mỹ – Mexico – Canada (USMCA). Trong khi BYD nói không có kế hoạch sử dụng nhà máy ở Mexico để đưa xe tới Mỹ, thì quyết định trên là bước đầu tiên để thiết lập đơn vị đại diện của thương hiệu ở thị trường Bắc Mỹ.

“Đây là đầu tư nhiều giai đoạn của BYD, giúp họ có thời gian phát triển chuỗi cung ứng, khởi động tốt hơn quá trình sản xuất và bán xe ở những thị trường khác ngoài Mexico. Và, hy vọng một ngày nào đó trong tương lai, nó giúp họ có khả năng bán xe ở những thị trường lớn hơn”, theo Lou Longo từ hãng tư vấn Plante Moran.

Những yêu cầu ban đầu của USMCA – chỉ ra rằng 75% linh kiện ôtô được sản xuất tại Bắc Mỹ mới có được những lợi thế về thương mại tự do – có thể không đủ mạnh để ngăn các hãng xe Trung Quốc xuất khẩu các mẫu giá rẻ thông qua Mexico.

Ôtô con sản xuất ở Mexico nhưng làm từ linh kiện Trung Quốc có thể không đáp ứng điều khoản thương mại tự do, còn có thể là đối tượng của mức phạt 2,5%. Nhưng mức phạt này vẫn thấp hơn đáng kể so với mức thuế hơn 100% đánh vào xe điện nhập khẩu trực tiếp từ Trung Quốc.

Mỹ cũng có thể áp đủ mức thuế vào xe điện Trung Quốc nhập khẩu thông qua Mexico khi cho rằng đó là kinh doanh không công bằng và gây ra những lo ngại về an ninh quốc gia, Longo nói.

Nhờ những chính sách hỗ trợ mạnh mẽ, xe điện Trung Quốc bán lẻ thường có giá thấp hơn đáng kể so với các hãng khác. Sự phổ biến và mối quan tâm đối với các thương hiệu Trung Quốc tại Mỹ cũng tăng, với khảo sát mới đây từ AutoPacific cho thấy 76% người tham gia ở độ tuổi dưới 40 tỏ ra cởi mở với việc mua một chiếc xe Trung Quốc.

Mexico cũng là một địa điểm hấp dẫn với bất cứ hãng xe nào muốn thiết lập chuỗi cung ứng, theo Diana Paez, giám đốc năng lượng và di động tại Viện William Davidson thuộc Đại học Michigan. Mexico có các thỏa thuận thương mại tự do với hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó nhiều thị trường đang nổi lên dành cho xe điện.

Nhưng có thể mất tới nhiều năm một chuỗi cung ứng ở Mexico mới cho phép xe điện Trung Quốc vào Mỹ với chính sách miễn thuế hoàn toàn, theo Longo.

Các hãng xe Trung Quốc vào Mexico cũng dấy lên lo ngại về chuỗi cung ứng đối với các hãng xe khác đã có mặt tại đây. General Motors, Ford, Stellantis, Toyota và Honda là các hãng đã có nhà máy ở quốc gia này.

“Đó là hiệu ứng lây nhiễm. Khi Trung Quốc đầu tư nhiều hơn vào Mexico, việc này sẽ gây khó với các hãng xe Mỹ và nước Mỹ sẽ hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc lên chuỗi cung ứng xe điện, Reed Blakemore, giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm Năng lượng toàn cầu thuộc công ty tư vấn chính sách Atlantic Council, nói.

Bên cạnh việc tăng thuế với xe điện, chính quyền Biden còn nâng 25% thuế lên linh kiện để giảm bớt sự nương nhờ vào chuỗi cung ứng Trung Quốc vì lý do an ninh quốc gia.

Trong khi có một số lời kêu gọi cấm hoàn toàn xe điện Trung Quốc khỏi thị trường Mỹ, các chuyên gia nói rằng Nhà Trắng có thể có một số hành động nhỏ khác ngoài áp thuế.

Chính quyền Biden có thể điều tra nếu tin rằng các hãng xe Trung Quốc sử dụng Mexico để né các quy định thương mại, theo Elizabeth Pancotti của Viện Roosevelt.

Chiến lược này đã được Bộ Thương mại Mỹ sử dụng trong 2023 khi chứng minh rằng Trung Quốc đang liên kết với các quốc gia khác để tránh bị đánh thuế với pin năng lượng mặt trời. Thuế áp vào pin năng lượng mặt trời dự kiến có hiệu lực trong tháng 6.

Bên cạnh đó, công đoàn United Auto Workers (UAW) đang kêu gọi chính phủ tăng 2,5% thuế đánh vào xe con và linh kiện ôtô không đáp ứng các yêu cầu của USMCA.

Chính phủ liên bang có thể có quyền ngăn hoàn toàn các hãng Trung Quốc vào Mỹ nếu họ tìm cách tránh bị đánh thuế, nhưng sẽ trở thành hành động chưa từng có tiền lệ.

Mỹ Anh (theo Automotive News)